İŞÇİNİN ÜCRETİNİN SGK’YA DÜŞÜK BİLDİRİLMESİ

4857 sayılı İş Kanunu ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca işveren, işçi ile iş sözleşmesinin yapılmasının ardından en geç bir gün sonra işe giriş bildirgesini SGK’ya sunması gerekmektedir. Ardından, en geç takip eden ay/dönemin sonuna kadar brüt ücret üzerinden hesaplanan sigorta primini ödemesi gerekmektedir. Tüm bunlar, işverenin asli yükümlülüğüdür. Ancak, kimi zaman işveren tarafından ilgili primler ya hiç ödenmez ya da maaş düşük olarak gösterilip eksik ödeme yapılır. Özellikle asgari ücret artışlarından sonra işverenler SGK’ya işçinin ücretini düşükten gösterip kalan tutarı da elden vermektedir. Bu hukuksuz uygulama maalesef ki oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. İşçi, bu uygulama karşısında ya hiç haberdar değildir ya da işi kaybetme korkusu içerisinde mevcut uygulamaya ses çıkarmamaktadır. Ancak işçinin hakkının gasp edildiği tartışmasızdır. İşçi bu uygulama ile olması gerekenden düşük bir emekli maaşı almasının yanında İş Kanunu’nun kendisine tanıdığı tazminatları da SGK’ya bildirilen ücret üzerinden almaktadır. Ancak, mevcut uygulama karşısında işçilere aşağıda detaylıca anlatacağımız haklar tanınmıştır.

İŞÇİNİN HAKLARI

İşçi, ilk olarak mevcut uygulamayı ALO 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bilgi hattını arayarak bildirebilir. İlgili durumdan haberdar olan kurum arama üzerine denetim yapar. Denetim sonucunda işverene başta idari para cezası olmak üzere çeşitli yaptırımlar uygulanır. İkinci olarak, işçi, bu sebebe dayanarak iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Yaşanan bu durum İş Kanunu madde 24/2’e göre “ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık teşkil eden bir durum” olarak nitelendirilebileceğinden kanun uyarınca işçiye haklı nedenle fesih imkânı tanınır. Haklı nedenle fesih durumunda da işçi, İş Kanunu’nda işçi lehine düzenlenen tazminatlara hak kazanabilir. İşçi, uygulama neticesinde mahrum kaldığı kalan alacaklarını da işverenden talep etme hakkına sahiptir.

Bunun yanında işçi mevcut uygulama için hizmet tespit davası açabilir, ancak açılacak olan hizmet tespit davası için 5 yıllık hak düşürücü süre mevcuttur. İlgili durumun mahkemeler nezdinde tespit edilmesi durumunda söz konusu uygulama düzeltilip, işçinin yaşamış olduğu mağduriyet giderilecektir.

İŞVEREN ALEYHİNE DOĞACAK SONUÇLARI

İlk olarak, mevcut durumun SGK tarafından tespit edilmesi üzerine işveren, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 102/I/d maddesine aykırı davranması sebebiyle idari yaptırımlara maruz kalacaktır. Bu maddeye göre; eksik bildirimin yapıldığı her ay için işverene asgari ücretin 2 katı kadar idari para cezası uygulanmaktadır. İlgili miktar, her bir ay için ayrı ayrı hesaplanacağından toplam miktar ciddi meblağlara ulaşabilecektir. İlgili idari para cezasına ek olarak SGK’ya gecikme zammı ve cezası da ödenecektir.

SONUÇ

İşçinin ücretinin SGK’ya düşük bildirilmesi uygulamada sıkça yaşansa da bu uygulama işçi aleyhine ciddi sorunlar doğurabileceği gibi SGK’ya da zarar vermektedir. Tüm bunların yanında ise işveren de büyük bir risk almış olmaktadır. Mevcut uygulamanın ilgili kurumlarca tespit edilmesi üzerine işverenin yüklü bir miktar idari para cezasının yanında gecikme zammı ve cezasını da SGK’ya ödenmesi gerekmektedir.